افزایش موارد ذات‌الریه در فصل زمستان / ۲۰ درصد عفونت‌های ریه منشأ ویروسی دارند | ایران مدلبز

دکتر مریم حدادزاده شوشتری، فوق‌تخصص بیماری‌های ریه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز اظهار داشت: ذات‌الریه که در متون قدیمی با عنوان «سینه‌پهلو» و در منابع لاتین با نام پنومونیا شناخته می‌شود، در اثر عفونت ریه ایجاد می‌گردد و نوع اکتسابی از جامعه، شایع‌ترین شکل آن است.

دکتر حدادزاده شوشتری افزود: از هر پنج فرد مبتلا به عفونت ریه، یک نفر ممکن است به بستری نیاز پیدا کند. این بیماری معمولاً از طریق قطرات عفونی ناشی از سرفه یا صحبت در فاصله نزدیک منتقل می‌شود.

وی با اشاره به افراد در معرض خطر گفت: سالمندان بالای ۶۵ سال، افراد سیگاری، بیماران مبتلا به آسم، دیابت یا بیماری‌های قلبی، افراد دارای ضعف سیستم ایمنی، مبتلایان به سرطان تحت شیمی‌درمانی، مصرف‌کنندگان الکل و بیماران مبتلا به اختلالات عصبی یا سکته مغزی بیش از سایرین در معرض ابتلا به ذات‌الریه قرار دارند.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اهواز با بیان اینکه باکتری‌ها و ویروس‌ها شایع‌ترین عوامل ایجادکننده ذات‌الریه هستند، گفت: در دوران همه‌گیری کووید-۱۹، درصد زیادی از بیماران دچار درگیری شدید ریوی شدند. البته افراد دارای ضعف ایمنی ممکن است به عفونت‌های قارچی ریه نیز مبتلا شوند.

وی درباره نقش آلودگی هوا افزود: اگرچه گرد و غبار و آلودگی شیمیایی هوا به‌طور مستقیم موجب عفونت ریه نمی‌شود، اما می‌تواند با ایجاد بیماری‌های زمینه‌ای مانند آسم و بیماری انسدادی مزمن ریه، زمینه ابتلا به عفونت ریوی را در آینده فراهم کند.

دکتر حدادزاده شوشتری درباره علائم هشداردهنده بیماری گفت: سرفه همراه با خلط زرد یا چرکی، تب و لرز، تنگی نفس، درد قفسه سینه، تهوع، استفراغ، اسهال و در موارد شدید کاهش سطح هوشیاری از نشانه‌های عفونت ریه هستند.

وی ادامه داد: تشخیص این بیماری بر اساس شرح حال، معاینه و تصویربرداری قفسه سینه انجام می‌شود. در بیشتر موارد، عکس ساده قفسه سینه کافی است؛ اما گاهی نیاز به سی‌تی‌اسکن یا آزمایش‌های تکمیلی وجود دارد.

این فوق‌تخصص ریه تأکید کرد: بیشتر بیماران به‌صورت سرپایی و با آنتی‌بیوتیک خوراکی درمان می‌شوند؛ اما موارد شدید به بستری و دریافت آنتی‌بیوتیک تزریقی نیاز دارند.

او گفت: بیماران معمولاً سه تا پنج روز پس از آغاز درمان، بهبود علائم را احساس می‌کنند، اما باقی ماندن سرفه خفیف تا چند هفته طبیعی است. با این حال، قطع خودسرانه آنتی‌بیوتیک ممنوع است و بیمار باید دوره درمان را طبق نظر پزشک تکمیل کند.

دکتر حدادزاده شوشتری از تجمع مایع در فضای پرده جنب (پلور)، آبسه ریه و گسترش عفونت به خون به‌عنوان مهم‌ترین عوارض ذات‌الریه نام برد و هشدار داد: تأخیر در درمان می‌تواند موجب وخامت حال بیمار و انتقال او به بخش مراقبت‌های ویژه شود.

وی خاطرنشان کرد: هرگونه سرفه همراه خلط چرکی و تب که طی چند روز بهبود پیدا نکند، تنگی نفس در فعالیت‌های روزمره، درد قفسه سینه یا تشدید علائم پس از سرماخوردگی و آنفلوآنزا نیازمند مراجعه فوری به پزشک است.

این فوق‌تخصص بیماری‌های ریه درباره روش‌های پیشگیری توضیح داد: ترک دخانیات، کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، آسم و نارسایی قلبی و استفاده از واکسن‌ها از مهم‌ترین راه‌های جلوگیری از ابتلا هستند.

وی افزود: واکسن آنفلوآنزا برای تمام افراد بالای شش ماه قابل استفاده است؛ اما در شرایط کمبود، اولویت با سالمندان، زنان باردار، بیماران دارای بیماری‌های زمینه‌ای، کارکنان مراکز نگهداری و افراد دارای ضعف سیستم ایمنی است. واکسن‌های پنوموکوک نیز طبق نظر پزشک برای افراد بالای ۶۵ سال و بیماران پرخطر توصیه می‌شود.

او تأکید کرد: در روزهای آلوده تا حد امکان نباید از منزل خارج شد و در صورت ضرورت، باید از ماسک N95 استفاده کرد. آلودگی هوا موجب تشدید بیماری‌های تنفسی و افزایش خطر ابتلا به عفونت ریه می‌شود.

وی درباره پیشگیری از انتقال بیماری در منزل یادآور شد: افراد مبتلا باید از دیگران فاصله بگیرند، هنگام عطسه و سرفه دهان و بینی خود را بپوشانند، از ماسک استفاده کنند و دست‌ها را مرتب با آب و صابون بشویند.

دکتر حدادزاده شوشتری در پایان گفت: مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک یا اصرار بر تجویز آن خطایی رایج است. استفاده نابجا از آنتی‌بیوتیک نه‌تنها کمکی به درمان نمی‌کند، بلکه باعث مقاومت دارویی و افزایش خطر عفونت‌های مقاوم می‌شود.